Balans en toelichting

GRONDSLAGEN VOOR WAARDERING EN RESULTAATBEPALING   

Inleiding

De jaarrekening is opgemaakt met inachtneming van de voorschriften die het Besluit begroting en verantwoording provincies en gemeenten (BBV) daarvoor geeft.

Grondslagen voor de waardering

De waardering van de activa en de passiva en de bepaling van het resultaat vindt plaats op basis van historische kosten. Tenzij bij het desbetreffende balanshoofd anders is vermeld, worden de activa en passiva opgenomen tegen nominale waarden.
De baten en lasten worden toegerekend aan het jaar waarop zij betrekking hebben. Baten en winsten worden slechts genomen voor zover zij op balansdatum zijn gerealiseerd. Verliezen en risico's die hun oorsprong vinden voor het einde van het begrotingsjaar, worden in acht genomen indien zij voor het opmaken van de jaarrekening bekend zijn geworden.
Dividendopbrengsten van deelnemingen worden als bate genomen op het moment waarop het dividend betaalbaar wordt gesteld.
Met betrekking tot de verwerking van de algemene uitkering heeft de commissie BBV een stellige uitspraak gedaan. Deze uitspraak houdt in dat in de jaarrekening de algemene uitkering wordt opgenomen conform de in het jaar laatst gepubliceerde accresmededeling, die doorgaans is opgenomen in de septembercirculaire van het boekjaar.

Personeelslasten worden in principe toegerekend aan het boekjaar waarop ze betrekking hebben.
Als gevolg van het formele verbod op het opnemen van voorzieningen c.q. schulden uit hoofde van jaarlijks terugkerende arbeidskostengerelateerde verplichtingen van vergelijkbaar volume, worden sommige personele lasten echter toegerekend aan de periode waarin uitbetaling plaatsvindt; daarbij moet worden gedacht aan componenten zoals ziektekostenpremie ten behoeve van gepensioneerden en overlopende vakantiegeld- en verlofaanspraken.

Immateriële vaste activa

Conform de notitie grondexploitatie 2019 van de commissie BBV kunnen voorbereidingskosten die worden gemaakt in de periode vóórdat de grondexploitatie wordt vastgesteld door de gemeenteraad, nog niet op onderhanden werk worden geactiveerd wanneer de betreffende BIE nog niet operationeel is. Deze kosten kunnen op basis van artikel 34 van het BBV worden geactiveerd als immateriële vaste activa onder de volgende voorwaarden:

1. De kosten moeten passen binnen de kostensoortenlijst van het Bro
2. De kosten mogen maximaal 5 jaar geactiveerd blijven staan onder de immateriële vaste activa. Na maximaal 5 jaar moeten de kosten hebben geleid tot een actieve grondexploitatie dan wel worden afgeboekt ten laste van het jaarresultaat;
3. Plannen tot ontwikkeling van grond waarvoor de voorbereidingskosten worden gemaakt moeten bestuurlijke instemming hebben, blijkend uit een raadsbesluit of - indien gedelegeerd - een

Materiële vaste activa

Investeringen met economisch nut
Deze materiële vaste activa zijn gewaardeerd tegen verkrijgings- of vervaardigingsprijs. Specifieke investeringsbijdragen van derden worden op de desbetreffende investering in mindering gebracht. Op grondbezit met economisch nut (buiten de openbare ruimte) wordt niet afgeschreven.
Investeringen in de openbare ruimte met uitsluitend maatschappelijk nut
Investeringen met een maatschappelijk nut worden, evenals investeringen met een economisch nut, geactiveerd en over de verwachte toekomstige gebruiksduur afgeschreven. De verplichting om alle investeringen te activeren volgens de nieuwe methode geldt alleen voor investeringen die vanaf het begrotingsjaar 2017 worden gedaan.

Conform de notitie grondexploitaties 2019 van de commissie BBV zijn NIEGG en bouwgronden in exploitatie (BIE) die per 1 januari 2016 uit exploitatie zijn genomen, op basis van een overgangsbepaling tegen de boekwaarde per 1 januari 2016 (ingangsdatum Wijzigingsbesluit) geherrubriceerd naar de materiële vaste activa. Deze overgangsbepaling heeft een looptijd van 4 jaar.
Uiterlijk 31 december 2019 zal een toets plaatvinden op de marktwaarde van deze gronden tegen de geldende bestemming op het moment van de marktwaardetoets. Wordt daarbij een duurzame waardevermindering vastgesteld, dan zal dat uiterlijk 31 december 2019 leiden tot een afwaardering van deze gronden. Deze overgangsregeling geldt voor complex "Steegsche Velden Noord".
In de notitie "Grondbeleid in begroting en jaarstukken van 2019" heeft de commissie BBV de categorie "warme gronden" geïntroduceerd. Hieraan is door de commissie een aantal cumulatieve voorwaarden verbonden. De gronden voor de ontwikkeling van complex Steegsche Velden Noord voldoen aan de cumulatieve voorwaarden.
Dit betekent dat de gronden per 31-12-2020 blijven gewaardeerd tegen de bestaande boekwaarde en dat afwaardering niet aan de orde is.

Financiële vaste activa

Kapitaalverstrekkingen aan gemeenschappelijke regelingen en overige verbonden partijen, leningen u/g en overige   uitzettingen zijn tegen nominale waarde opgenomen. Zo nodig is een voorziening voor verwachte oninbaarheid in   mindering gebracht.

Participaties in het aandelenkapitaal van BV's of NV's zijn gewaardeerd tegen verkrijgingsprijs van de aandelen of   lagere marktwaarde. Bijdrage in activa van derden zijn opgenomen tegen het bedrag van de verstrekte bijdrageverminderd met de afschrijvingen.

Van een deelneming is krachtens artikel 1 lid d BBV sprake als de gemeente participeert in het aandelenkapitaal van een NV of BV.

Afschrijvingen

De afschrijving geschiedt onafhankelijk van het resultaat van het boekjaar volgens de lineaire afschrijvingsmethode.
De afschrijving vangt aan in het jaar volgend op het jaar waarin het kapitaalgoed gereed komt of wordt aangeschaft.
De afschrijvingsduur is afgestemd op de economische levensduur.
De afschrijvingstermijnen zijn conform de Financiële Verordening 2020 welke op 27 januari 2020 is vastgesteld.   
Afschrijvingen vinden plaats volgens de afschrijvingstermijnen in onderstaande tabel.

Aan de investeringen wordt geen rente toegerekend.

Voorraden   

De als onderhanden werken opgenomen bouwgronden zijn gewaardeerd tegen de vervaardigingsprijs dan wel de   lagere marktwaarde. De vervaardigingsprijs omvat de kosten die rechtstreeks aan de vervaardiging kunnen worden   toegerekend (zoals grondaankopen en kosten van bouw- en woonrijpmaken) alsmede een redelijk te achten aandeel in de rentekosten en de administratie- en beheerskosten.

Winsten uit de grondexploitatie worden slechts genomen indien aan onderstaande voorwaarden is voldaan:
1. Het resultaat op de grondexploitatie kan betrouwbaar worden ingeschat.
2. De grond (of het deelperceel) moet zijn verkocht.
3. De kosten zijn gerealiseerd (winst wordt naar rato van de realisatie gerealiseerd).

Gerede producten worden gewaardeerd tegen de kostprijs of tegen de marktwaarde indien de marktwaarde lager is dan de kostprijs. Dat laatste doet zich vooral voor indien voorraden incourant worden.

Vlottende activa

Vorderingen worden opgenomen tegen de nominale waarde onder aftrek van een voorziening voor oninbaarheid. De voorziening debiteuren wordt deels dynamisch (publiekrechtelijke debiteuren) en deels statisch (private debiteuren) bepaald.
De voorziening voor debiteuren - soza wordt statisch bepaald op basis van de geschatte inningskansen.   

Voorzieningen

Voorzieningen worden gewaardeerd op het nominale bedrag van de betrokken verplichting c.q. het voorzienbare verlies, met uitzondering van de voorziening uitkeringsverplichtingen voormalig personeel.

De voorziening uitkeringsverplichtingen voormalig personeel betreft de pensioenverplichting ten behoeve van de   wethouders. Deze voorziening is tegen de contante waarde van de (reeds opgebouwde) toekomstige uitkeringsverplichtingen gewaardeerd. Hierbij zijn de sterftetabellen GBM/GBV 13-18 met rekenrente 0,082% gehanteerd.

De onderhoudsegalisatievoorzieningen zijn gebaseerd op een meerjarenraming van het uit te voeren groot onderhoud aan (een deel van) de gemeentelijke kapitaalgoederen, waarin rekening is gehouden met de kwaliteitseisen die in de paragraaf onderhoud kapitaalgoederen uiteen zijn gezet.

Vaste schulden

Vaste schulden worden gewaardeerd tegen de nominale waarde, verminderd met gedane aflossingen.
De vaste schulden hebben een rentetypische looptijd van één jaar of langer.

Vlottende passiva

Vlottende passiva worden gewaardeerd tegen de nominale waarde.

Resultaatbepaling

Het resultaat is bepaald door het verschil tussen de opbrengsten en alle hiermee verbonden aan het
verslag toe te rekenen kosten.
Het gerealiseerde resultaat wordt afzonderlijk in de balans opgenomen. De bestemming van het resultaat vindt plaats nadat de jaarrekening is vastgesteld.

Borg- en garantstellingen

Voor zover leningen door de gemeente gewaarborgd zijn, is onder de 'Niet in de balans opgenomen rechten en verplichtingen' het totaalbedrag van de geborgde schuldrestanten per einde boekjaar opgenomen.

Eigen bijdragen op grond van de WMO

Met betrekking tot de eigen bijdragen die het CAK int en aan de gemeenten afdraagt geldt op basis van de Kadernota rechtmatigheid 2017 van de commissie BBV het volgende. Gemeenten kunnen op basis van de overzichten van het CAK wel de aantallen personen, soort en omvang van de zorgverlening beoordelen met de eigen WMO-administratie. Probleempunt is dat door het ontbreken van inkomensgegevens op deze overzichten de informatie over de eigen bijdrage ontoereikend is om als
gemeente de juistheid op persoonsniveau en volledigheid van de eigen bijdragen als geheel te kunnen vaststellen. Door de systematiek te kiezen van het vaststellen van de eigen bijdragen door het CAK, heeft de wetgever in feite bepaald, dat de verantwoordelijkheid voor de juistheid en volledigheid van de eigen bijdragen geen gemeentelijke verantwoordelijkheid is. Dat betekent dat door de gemeenten geen zekerheden over omvang en hoogte van de eigen bijdragen kunnen worden verkregen als gevolg van het niet kunnen vaststellen van de juistheid op persoonsniveau, zoals hiervoor is toegelicht.

Toelichting op de balans per 31 december 2020
(bedragen  x € 1.000)

Activa

Vaste activa

Immateriële vaste activa
 

Het bedrag van de herrubricering betreft de overheveling van de kosten van onderzoek en ontwikkeling van de transformatie stationsomgeving.

Materiële vaste activa

De investeringen met een economisch nut kunnen als volgt worden onderverdeeld:

NIEGG’s en BIE’s die per 1 januari 2016 uit exploitatie zijn genomen konden zonder afwaardering worden omgezet naar de materiële vaste activa tegen de boekwaarde per 1 januari 2016 (ingangsdatum wijzigingsbesluit BBV van 5 maart 2016). Deze overgangsbepaling heeft een looptijd van 4 jaar. Uiterlijk 31 december 2019 moet een toets plaatsvinden op de marktwaarde tegen de geldende bestemming (marktwaardetoets) van NIEGG’S en BIE’s die per 1 januari 2016 uit exploitatie zijn genomen en zijn overgeboekt naar de materiële vaste activa. Wordt daarbij een duurzame waardevermindering vastgesteld, dan moet dat uiterlijk 31 december 2019 leiden tot een afwaardering van deze gronden. Deze overgangsregeling geldt voor complex 'Steegsche Velden Noord'. In de notitie 'Grondbeleid in begroting en jaarstukken (2019)' heeft de commissie BBV de categorie 'warme gronden' geïntroduceerd. Hieraan is door de commissie een aantal cumulatieve voorwaarden verbonden. De gronden voor de ontwikkeling van complex Steegsche Velden Noord voldoen aan de cumulatieve voorwaarden. Dit betekent dat de gronden per 31-12-2020 blijven gewaardeerd tegen de bestaande boekwaarde en dat afwaardering niet aan de orde is.

Steegsche Velden Noord
Per 1 januari 2016 bedroeg de boekwaarde € 1.773.000 en deze is opgenomen onder boekwaarde van de gronden en terreinen. Zie bovenstaande toelichting: de gronden voldoen aan de cumulatieve criteria voor 'warme gronden' en zijn bestemd voor gemeentelijke gebiedsontwikkeling. Mutaties op deze boekwaarde worden (maximaal 5 jaar) verantwoord onder immateriële vaste activa. Het streven is om voor Steegsche Velden Noord in het jaar 2021 een grondexploitatiecomplex inclusief een grondexploitatie vast te stellen.

De investeringen in gronden en terreinen bestaan uit aankoop grond vanuit de grondexploitatie voor de bouw van MFA Dijkstraten/IKC Platijn voor € 765.688, de aankoop van een perceel grond aan de Brem-Ringweg voor € 68.758 en aankoop gronden in Steegsche Velden Noord voor € 115.224. De desinvestering in gronden betreft de verkoop van gronden in Steegsche Velden Noord voor € 307.927 Zie verder onderdeel Bouwgrond in Exploiatatie onder de voorraden.

 
Specificatie afwaarderingen met een economisch nut:

- afwaardering pand JP Coenstraat (voormalige muziekschool) in verband met sloop

De investeringen met een economisch nut, waarvoor ter bestrijding van de kosten een heffing kan worden geheven kunnen als volgt worden onderverdeeld:

De bijdragen van derden betreft de rioolheffing.

Het restant van de investeringen in de openbare ruimte met maatschappelijk nut bestaat uit de aanleg van de Slowlane en reconstructie van diverse wegen waaronder de Zandstraat, Fabrieksweg en Oirschotseweg. Tevens is er geïnvesteerd in de aanleg van slijtlagen op diverse wegen en ten slotte is er geïnvesteerd in plantsoenen in diverse wijken en bomen in het buitengebied.

De bijdragen van derden bestaat uit een bijdrage van het SRE voor de aanleg van de slowlane van € 118.144.
Voor de realisatie van de infrastructuur De Vleut is van diverse partijen een totale bijdrage ontvangen van € 1.775.910. De grootste bijdrage  van € 1.375.735 is ontvangen van Het kloppend Hart van het Groene Woud. Verder werd er een bijdrage ontvangen voor de aanleg van een parkeerterrein van € 186.745 en een bijdrage van het MRE voor de ontwikkeling van De Vleut voor € 160.000.

Financiële vaste activa

De deelnemingen betreffen aandelen in Brainport BV en aandelen NV BNG.

Vlottende Activa

Voorraden

Bouwgrond in exploitatie (BIE)

Onderstaande tabel is een prospectie van de nog te maken kosten en opbrengsten van de bovenstaande BIE's:

De waardering van de bouwgronden in exploitatie (BIE) per 31 december 2020 is gebaseerd op de geactualiseerde grondexploitaties per 1 januari 2021 en de uitkomsten van de door de gemeente uitgevoerde risicoanalyses. Dit betreft de beste inschatting op dit moment die omgeven is door de nodige risico's, aannames en veronderstellingen die periodiek (jaarlijks) worden herzien. Deze periodieke herziening kan - mede gezien de afhankelijkheid van de marktomstandigheden - leiden tot een aangepaste waardering van de gronden in exploitatie en de hiermee samenhangende voorziening voor verlieslatende grondexploitaties.

Molenstraat
In 2020 is de Molenstraat als ontsluitingsweg woonrijp opgeleverd. Er zijn in 2020 geen kavels uitgegeven. Er resteren nog twee uitgeefbare kavels. Aan het woonrijp maken van de openbare ruimte rond deze kavels zijn nog enkele kosten verbonden, maar het merendeel van de kosten is reeds gemaakt. In 2020 zijn voornamelijk woonrijpmaakkosten voor de Molenstraat, sloopkosten aan de twee nog uitgeefbare kavels en plankosten gemaakt. De verwachte einddatum is 31-12-2022, uitgaande van de lopende juridische procedure. In de geactualiseerde grondexploitatie wordt een nadelig netto contante waarde saldo per 1-1-2021 geraamd van € 423.251 (dit was € 443.729 per 1-1-2020), waarvoor conform de BBV een voorziening is gevormd. De voorziening voor dit project is dan ook afgenomen met € 20.478.

Dijkstraten
In plan Dijkstraten zijn in 2020 alle kavels van fase 4 (133 kavels), 22 appartementen in fase 3 en de ondergrond onder de MFA verkocht. De school/MFA is in aanbouw. Fase 5 is nagenoeg bouwrijp, zodat hier de kavels vanaf 2021 verkocht kunnen worden. Fase 1 en 2 zijn inmiddels geheel woonrijp gemaakt. In fase 3 en fase 1 zijn nog appartementcomplexen te realiseren. De ontwikkeling hiervan is nog niet gestart. In fase 3 rest nog 2 uitgeefbare kavels. Het plan heeft een looptijd tot en met 2023 en is twee jaar korter dan vorig jaar ingeschat vanwege de voorspoedige verkopen in de laatste fasen. In de geactualiseerde grondexploitatie wordt een nadelig saldo geraamd van € 9.081.747 (NCW per 1-1-2021). Dit was 10.383.398 NCW per 1-1-2020 en betekent dan ook een afname van het verlies met € 1.301.657. Conform BBV is hiervoor een voorziening getroffen.

Steegsche Velden Oost fase A
In plan Steegsche Velden Oost fase A zijn in 2020 5 kavels verkocht. Het plan is nagenoeg helemaal bouwrijp gemaakt. In 2021 zal het woonrijp maken worden afgerond. Er moeten nog 12 kavels worden verkocht. Een deel van deze kavels wordt omgezet naar andere typologieën woningen. Hiervoor is een wijziging van het bestemmingsplan noodzakelijk. Volgens planning wordt het bestemmingsplan in 2021 aan de raad ter vaststelling aangeboden. Vervolgens kunnen de resterende kavels in 2022 worden verkocht. In de geactualiseerde grondexploitatie wordt een nadelig saldo geraamd van € 2.699.693 (NCW per 1-1-2021). Conform BBV is hiervoor een voorziening getroffen.

Centrumplan
In 2020 is het vastgoed in ontwikkelvlek 1 opgeleverd (horeca, commerciële ruimte en 12 appartementen). De uitgifte van gronden in ontwikkelvek 2 is later in de tijd gefaseerd (1 jaar later gefaseerd in 2024). Dit is het gevolg van het onderzoek naar de scenario's voor de nieuw/verbouw van het gemeentehuis. Na realisatie van de opstalontwikkeling kan het resterende gebied woonrijp worden gemaakt (2026/2027). Door een vertraging in de uitgifte is de looptijd van het pan verlengd met 1 jaar (tot en met 2027). In de geactualiseerde grondexploitatie wordt een nadelig saldo geraamd van € 3.845.017 (NCW per 1-1-2021). Conform BBV is hiervoor een voorziening getroffen.

Aarlesche Erven
De grondexploitatie voor plan Aarlesche Erven is door de raad op 17-6-2019 vastgesteld (gelijktijdig met het bestemmingsplan). Met ingang van 2019 kwalificeert het plan daarom als BIE. In het plan is het volgende programma opgenomen: 880 woningen, een school en een collectieve pluk/fruittuin. Het bouwrijp maken van fase 1 in 2020 gestart. De eerste uitgifte van gronden is gepland voor 2021. Het plan heeft een looptijd tot en met 2031. In de geactualiseerde grondexploitatie wordt een nadelig saldo geraamd van € 3.845.058 (NCW per 1-1-2021). Conform BBV is hiervoor een voorziening getroffen.

Uitzettingen met een rentetypische looptijd korter dan één jaar

Vorderingen op openbare lichamen
Dit betreft met name de afwikkeling van het BTW compensatiefonds 2020 voor € 5.051.210.

Rekening-courant verhoudingen met het Rijk
De Wet Schatkistbankieren verplicht openbare lichamen om hun overtollige middelen aan te houden in ’s Rijks schatkist (met uitzondering van een drempelbedrag).
Het drempelbedrag voor gemeente Best bedraagt in 2020 € 575.000 (gemiddeld per kwartaal).

De gemeente Best heeft gemiddeld per kwartaal de volgende bedragen op dagbasis buiten ‘s Rijks schatkist gehouden:

Overlopende activa